Niemieckie obywatelstwo może znacznie ułatwić życie. Jest to wygodne rozwiązanie, tym bardziej jeśli chcemy starać się o niektóre niemieckie zasiłki. Ponadto niemiecki paszport umożliwia podróżowanie do wielu krajów, w tym do USA. Obywatel Niemiec może bez wizy wjechać aż do 177 krajów!

Drogi otrzymania niemieckiego obywatelstwa

- przez wykazanie, iż w naszej rodzinie byli niemieccy przodkowie – jest to najprostszy sposób

- udowodnienie długoletniego (legalnego) pobytu na terenie Niemiec oraz wykazanie, iż łączy nas tzw. żywotny interes związanym z tym krajem (rodzina, dom, firma)

Uzyskanie obywatelstwa poprzez stwierdzenie pochodzenia

Najszybciej i najłatwiej uzyskać niemieckie obywatelstwo wykazując, iż nasi przodkowie mieli niemieckie obywatelstwo i nieprzerwanie je posiadali. Gdy któreś z rodziców dziecka Niemcem, to obywatelstwo otrzymuje też dziecko bez konieczności składania dodatkowych dokumentów. Nie bez znaczenia jest też fakt, czy potomek (a zarazem osoba starająca się o nadanie niemieckiego obywatelstwa) jest ślubnym czy nieślubnym dzieckiem.

Bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku, gdy chcemy wykazać, iż np. nasz pradziadek czy prapradziadek był z pochodzenia Niemcem. Wtedy w urzędzie należy przedstawić nie tylko akt urodzenia tego krewnego, ale także przedstawić całą linię pokrewieństwa z nami: dostarczyć akt ślubu dziadka, następnie urodzenia naszych rodziców, ich akt ślubu i dopiero nasz akt urodzenia. Oczywiście dokumenty muszą być oryginalne (potwierdzone opłatą skarbową) i przetłumaczone na język niemiecki przez tłumacza przysięgłego. W przypadku stwierdzenia pochodzenia, istotną kwestią jest również data urodzenia. Jeśli o obywatelstwo stara się osoba urodzona przed 1 stycznia 1975, to można je uzyskać tylko w linii po ojcu. Dzieci nieślubne, które urodziły się przed 1 lipca 1993 otrzymują obywatelstwo po matce. Osoby urodzone po 1 lipca 1975 również mogą się starać o otrzymanie obywatelstwa po ojcu, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

1. Ojciec jest Niemcem,
2. Przeprowadzono badania potwierdzające ojcostwo (badania muszą być przeprowadzone w Niemczech),
3. Uznanie ojcostwa miało miejsce przed osiągnięciem przez dziecko wieku 23 lat.

Inne okoliczności

Jeśli chcemy ustalić obywatelstwo przodków urodzonych na terenach należących przed II Wojną Światową do Rzeczypospolitej Polskiej lub mówimy o przypadku zamieszkiwania na tych terenach, to wychodzi się z założenia, że w dniu 01.09.1939 roku rodzina posiadała obywatelstwo polskie, a nie niemieckie. Wówczas w celu uzyskania obywatelstwa niemieckiego należy udokumentować, że ojciec lub dziadek zostali włączeni na tak zwaną niemiecką „Volkslistę”.

Sam fakt przynależności do niemieckiego Wehrmachtu nie jest wystarczającym dowodem posiadania obywatelstwa niemieckiego. Podobnie wygląda sytuacja, gdy rodzice byli w czasie II wojny światowej w Niemczech robotnikami przymusowymi – na tej podstawie nie możemy uzyskać obywatelstwa niemieckiego. W tamtym okresie urodzenie się w Niemczech nie świadczyło o uzyskaniu obywatelstwa niemieckiego, zatem dzieci urodzone w tym czasie w Niemczech, nie uzyskały wyłącznie w ten sposób obywatelstwa niemieckiego.

Niemieckie obywatelstwo ze względu na miejsce zamieszkania

W przyznaniu obywatelstwa ogromne znaczenie może odgrywać miejsce zamieszkania. Podczas przyznawania obywatelstwa Niemcy biorą pod uwagę także historyczne granice, co może okazać się istotne w przypadku osób starszych.

Nadanie niemieckiego obywatelstwa

Procedura nadania niemieckiego obywatelstwa dotyczy osób, które nie posiadają niemieckiego pochodzenia lub innych w/w powiazań, ale w Niemczech założyły rodzinę i czują się z tym państwem związane. Należy przebywać i pracować na terenie Niemiec od dłuższego czasu.

Niemieckie obywatelstwo poprzez małżeństwo z obywatelem Niemiec

Ułatwieniem w zdobyciu niemieckiego obywatelstwa bez wątpienia będzie zawarcie związku małżeńskiego z Niemcem/Niemką. Należy zauważyć, iż nie może to być fikcyjne małżeństwo, zawarte tylko w celu uzyskania niemieckich dokumentów. W czasie całej procedury starania się o niemieckie obywatelstwo nie może być mowy o trwającym, wszczętym lub planowanym procesie rozwodowym. Staranie się o niemieckie obywatelstwo może mieć miejsce dopiero dwa lata po zawarciu związku małżeńskiego. Istotne jest także, by osoba będąca w związku małżeńskim i starająca się o nadanie obywatelstwa przebywała na terenie Niemiec nie krócej niż 3 lata.

Samo zawarcie małżeństwa nie zwalnia ze sprawdzenia sprawności komunikowania się w języku niemieckim (egzamin), znajomości niemieckiej kultury i historii (Einbürgerungstest).

Osoba starająca się o niemieckie obywatelstwo musi zobowiązać do przestrzegania niemieckiego porządku prawnego i społecznego. Należy również przedstawić przed właściwym urzędem dokumenty potwierdzające sytuację zawodową oraz wykazać, iż w razie problemów (strata pracy) osoba będzie w stanie utrzymać także współmałżonka/małżonkę oraz że nie korzysta z pomocy społecznej. Jak łatwo się domyśleć, niepowodzeniem okaże się złożenie dokumentów o uzyskanie obywatelstwa przez osoby świeżo poślubione.

Niemieckie obywatelstwo ze względu na długotrwały pobyt na terenie Niemiec

Osoba starająca się o nadanie niemieckiego obywatelstwa nie może przebywać na terenie Niemiec krócej niż 8 lat oraz powinna doskonale władać językiem niemieckim, ponieważ ta umiejętność zostanie sprawdzona podczas egzaminu. Należy również pozytywnie zdać egzamin ze znajomości kultury, historii, zwyczajów i systemu politycznego Niemiec oraz udowodnić, iż jesteśmy w stanie samodzielnie zapewnić sobie byt na terenie Niemiec, nie korzystając z pomocy socjalnej (tutaj są pewne wyjątki dla osób, które mają poniżej 23 lat).

Z nadaniem obywatelstwa nie wiąże się obowiązek zrzeczenia się polskiego obywatelstwa. Obywatelstwa niemieckiego nie nadaje się osobom, które w przeszłości były karane lub podejrzane o popełnienie przestępstwa.

Otrzymanie niemieckiego obywatelstwa przez dziecko

Jeśli przynajmniej jedno z rodziców jest Niemcem to dziecko jest automatycznie obywatelem Niemiec. Troszkę inaczej przedstawia się sytuacja, gdy dziecko urodziło się w Niemczech, ale jego rodzice lub jeden z rodziców nie jest Niemcem. Takie dziecko jednakże może uzyskać niemieckie obywatelstwo, zgodnie z prawem z 01.01.2000 roku. Jest jednak jeden warunek: jeden z rodziców musi przebywać na terenie Niemiec od 8 lat. Jeśli zostanie to spełnione to w momencie ukończenia 18 roku życia otrzyma niemieckie obywatelstwo.

Dzieci, które urodziły się na terenie Niemiec przed rokiem 01.01.2000 nie uzyskają obywatelstwa tylko na podstawie samego faktu urodzenia.

Uzyskanie obywatelstwa niemieckiego przez adopcję

Dzieci mogą uzyskać także niemieckie obywatelstwo, gdy zostały adoptowane przez Niemca na mocy adopcji ważnej według niemieckiego prawa. W jej momencie dziecko nie może jeszcze ukończyć 18 roku życia. Jeśli adopcja została przeprowadzona w Polsce to konsulat radzi potwierdzić ją w Niemczech.

Złożenie wniosku o niemieckie obywatelstwo

Wszystkie dokumenty, które są niezbędne przy staraniu się o przyznanie niemieckiego obywatelstwa można pobrać ze stron internetowych konsulatów generalnych Niemiec w Polsce lub ze stron internetowych niemieckiego urzędu miasta, w którym starający się mieszka.

Opłaty związane z procesem nadania/uznania niemieckiego obywatelstwa

Wysokość opłaty jest uzależniona od rodzaju procedury oraz wysokości dochodów osoby starającej się o obywatelstwo.

Jeśli złożony wniosek został rozpatrzony negatywnie, opłata wynosi 10 euro.

Udowodnienie wystarczającej znajomości języka niemieckiego

Aby wniosek o przyznanie obywatelstwa został pozytywnie rozpatrzony trzeba udowodnić znajomość języka niemieckiego. Potwierdzi to:

1. Das Zertifikat Deutsch (zdany na poziomie przynajmniej B1, ustnie i pisemnie) lub inny porównywalny dyplom językowy,
2. Ukończenie, uczęszczanie z powodzeniem przez 4 lata do niemieckojęzycznej szkoły (promocja, przejście do następnej klasy)
3. Ukończenie szkoły głównej (Hauptschulabschluss) lbo przynajmniej porównywalne niemieckie ukończenie szkoły
4. Dalsze kontynuowanie nauki w 10 klasie w innej, niemieckojęzycznej szkole (Realschule- szkoła realna, Gimnazjum, Gesamtschule – zespół szkół ponadpodstawowych)
5. Z powodzeniem ukończenie studiów w niemieckojęzycznej szkole wyższej (Hochschule) albo wyższej szkole zawodowej (Fachhochschule) lub zdobycie niemieckojęzycznego wykształcenia zawodowego (Berufsausbildung).

Oprócz egzaminu językowego należy pozytywnie zdać egzamin Leben in Deutschland (od 1.04.2013 w ramach kursu integracyjnego – IntegrationKurses) lub Einbürgerungstest – opłata za przystąpienie do tego testu wynosi 24 euro.